Wet toetsing economie en nationale veiligheid

Reactie

Vraag1

Denken in termen van "nationale veiligheid" is ouderwetsch.

Er zijn ook net zo belangrijke veiligheidskwesties waarbij de geografische begrenzing van de gevolgen van een aanval niet samenvalt met die van één land. Denk aan de hoogheemraadschappen. Die werken op sub-nationale schaal, maar dat maakt de veiligheid van de drinkwatervoorziening niet minder belangrijk. Of denk aan multinationals. Moet elk betrokken land apart het beveiligingswiel uitvinden? En hoe veilig is de Nederlandse tak als de beveiliging van een buitenlandse tak niet op orde is? Internationale regelgeving ligt meer voor de hand.

Ook zegt nationaliteit niets over de bedoelingen van een investeerder. "Eigen volk" kan net zo goed willen saboteren of gevoelige kennis en informatie naar buiten willen brengen, en "vreemdelingen" kunnen juist de beste bedoelingen hebben. Denk aan de aandeelhouders van het van oorsprong Nederlandse bedrijf Shell, die aandringen op een snellere transitie naar duurzaamheid dan de directie wil.

Verder zijn er veel meer gevaren dan alleen boze opzet. Denk aan de kernramp in Tsjernobyl, die werd veroorzaakt doordat een goedbedoelde veiligheidsoefening niet helemaal volgens plan verliep. Of aan de uitbraak van een besmettelijke ziekte waardoor nationale overheden zich genoodzaakt zien maatregelen te nemen die de nationale economieën ontwrichten, met allerlei rampzalige gevolgen ook al worden de vitale sectoren ontzien.

Het lijkt mij daarom beter om het vraagstuk van "economie en nationale veiligheid" als één bijzonder geval van een veel breder vraagstuk "maatschappelijke veiligheid en schokbestendigheid" te behandelen en elk bedrijf op te leggen een (allicht gestandaardiseerde) analyse te maken van de aan dat bedrijf verbonden risico's op dit vlak, maatregelen te nemen om die risico's te minimaliseren, en daarover verantwoording af te leggen in het jaarverslag.

Tot slot: exclusiviteit van kennis en informatie is niet altijd maatschappelijk wenselijk. Denk aan de ontwikkeling en beschikbaarheid van medicijnen. Bedrijven zouden moeten uitleggen waarom ze bepaalde kennis en informatie voor zichzelf willen houden.