Tijdelijke experimentenwet nieuwe stembiljetten

Reactie

Naam R. Rustema
Plaats Amsterdam
Datum 5 september 2019

Vraag1

Wilt u reageren op het conceptwetsvoorstel? Dan kunt u hier uw reactie geven. U kunt dat doen door een bericht achter te laten of door een document te downloaden.
Als stembureaulid en als teller is dit een vooruitgang, hoewel ik in mijn stembureau's nooit klachten heb gehoord. Zolang je maar niet de officiële instructies volgt maar pragmatisch handelt is het grote formulier niet bezwaarlijk. Eerst slordig op hopen gooien (niet netjes open vouwen) en pas bij het tellen van de stemmen per kandidaat wat netter.

Voor burgers met beperkingen is het heel aannemelijk dat het kleinere formaat een vooruitgang is. Daarom is het een goede stap.

Onduidelijk voor de burger is of de stem ongeldig is als je geen voorkeur aangeeft, zowel bij model 1 als 2. Telt de stem dan wel voor die groepering of is de hele stem ongeldig? Ongeldig zou onlogisch en te formalistisch zijn omdat de intentie wel duidelijk is.

In plaats van de stem aan de nummer 1 te laten toevallen is het logischer om de alle kandidaten te laten profiteren van de stem op de lijst. Want stemmen op kandidaat 1 kan goed. Het formulier maakt de voorkeursstem belangrijker, de intentie is duidelijker.

Tel daarom de stem op een groepering anders, namelijk 'zonder voorkeur', en laat die buiten het berekenen van de voorkeursstem. Als dit duidelijk is bij de burger zullen veel kiezers geen voorkeur uitspreken voor de lijsttrekker. Dit versnelt ook nog eens het tellen van de stemmen, aangezien alleen de stemformulieren met een voorkeurstem geteld hoeven te worden. Inhoudelijk is dit ook winst, want het zal makkelijker worden voor kandidaten om met voorkeursstemmen een zetel te veroveren.

Rest mij nog te melden dat model 2 mijn sterke voorkeur heeft. De stemhokjes aanpassen en een keuze aan formulieren aanbieden is een logistieke operatie die extra beslag legt op de leden van het stembureau. Nu zijn de stemhokjes eenvoudige constructies, daar kan weinig mis mee gaan. Met model 2 moet je in de gaten houden of mensen de formulieren niet gaan verwisselen, alle formulieren van een groepering ontvreemden, verstoppen in de stapeltjes van de anderen en ga zo maar door. Als ze dat doen (tijdens de spits) dan moet je dat weer gaan herstellen waardoor er een lange rij ontstaat. Nu kan er niets fout gaan als burgers een formulier uitgereikt krijgen, ermee in het stemhokje verdwijnen en daarna terugkomen met hetzelfde formulier. Dat blijft overeind bij model 2. Er is niets aan te vandaliseren.