Archiefwet 2021

Reactie

Naam Gemeentearchief (A.C.J. de Lange en collega's)
Plaats Gemert
Datum 22 januari 2020

Vraag1

1. Modernisering en begrippen
Met dit wetsvoorstel wordt een aantal centrale begrippen gemoderniseerd en bij de tijd gebracht, zoals met de nieuwe begrippen archiefdienst en depot (was archiefbewaarplaats en archiefruimte) en document (was archiefbescheiden). Wat vindt u hiervan? Zijn er nog andere begrippen waar u in dit verband aan denkt of die u mist?

2. Waarde van documenten en publieke belangen
In het wetsvoorstel zijn (onder ‘waarde van documenten’) de publieke belangen benoemd die richtinggevend zijn voor archiefbeheer door overheden: de uitvoering van publieke taken en de verantwoording, de rechtsvinding, onderzoek en het cultureel erfgoed. Kunt u zich hierin vinden?
1. wij hebben onze reactie op de begrippen ook in de bijlage verwerkt. De voorgestelde begrippen zijn nog steeds wat verwarrend en teveel vergaarbak. Document vinden wij te smal als begrip en zouden liever informatieobject zien.

2. Goed om de waarde van documenten te formuleren, maar wij missen het belang voor een democratische rechtsstaat en wij vinden het cultureel erfgoed niet relevant. Bovendien gaat het niet alleen om publieke taken, maar ook om privaatrechtelijke handelingen. Het is dus te smal verwoord.

Vraag2

1. Goede, geordende en toegankelijke staat en risicobenadering
Onder goede, geordende en toegankelijke staat is in dit wetsvoorstel toegevoegd, dat overheden hiertoe passende maatregelen nemen. Dit geldt ook bij vernietiging. Hiermee wordt een zgn. risicobenadering geïntroduceerd. Wat vindt u van deze benadering?
2. Overbrengingstermijn
Het wetsvoorstel bepaalt dat archieven na tien in plaats van na twintig jaar dienen te worden overgebracht naar een archiefdienst. Dit moet ertoe leiden dat met name (blijvend te bewaren) digitale documenten eerder duurzaam worden beheerd en openbaar worden voor het algemene publiek. Wat vindt u van deze maatregel?
1. Het woord "passende" moet vervallen, want dit biedt te gemakkelijk een uitweg om te weinig maatregelen te nemen. Want wanneer is iets passend of niet? Kunnen maatregelen niet passend zijn omdat er andere financiële keuzes gemaakt (moeten) worden?

2. Verkorting van de overbrengingstermijn juigen wij toe, maar dan wel graag z.s.m. ook voor al gevormd materiaal.

Vraag3

1. Openbaarheid en openbaarheidsbeperking
Na overbrenging naar het archief zijn documenten in principe openbaar, maar overheden kunnen hieraan tijdelijke beperkingen stellen. De beperkingsgronden in de Archiefwet zijn in dit wetsvoorstel meer uitgewerkt en geharmoniseerd met de gronden, zoals opgenomen in de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Wat vindt u van deze uitwerking en de aansluiting met de gronden in de Wob?

2. Inzagemogelijkheid
Wanneer documenten beperkt openbaar zijn, kunnen archiefdiensten op individuele basis inzage geven, afhankelijk van de aard van het verzoek en vaak onder voorwaarden. Als inzage in gehele dossiers en documenten niet mogelijk is, biedt dit wetsvoorstel een basis om informatie te verstrekken in andere vorm (bijvoorbeeld door delen van dossier en documenten af te schermen). Wat vindt u van dit gewijzigde inzageregime voor beperkt openbaar archief?
1. zie opmerkingen in bijgevoegd document.

2. prima.

Vraag4

1. Toezicht op overgebracht archief
Dit wetsvoorstel breidt het archiefwettelijk toezicht uit naar de overgebrachte archieven, waar het toezicht onder de Archiefwet 1995 was beperkt tot (het beheer van) de niet-overgebrachte archieven. Wat vindt u van deze uitbreiding van het toezicht en de hiervoor gegeven argumenten (onder meer digitalisering en e-depotontwikkeling)?

2. Archivarissen
De aanwijzing door overheden van een archivaris is volgens dit wetsvoorstel voortaan verplicht. Het wettelijk voorgeschreven diploma daarentegen vervalt . Wat vindt u van beide maatregelen?
1. Het is van groot belang dat het toezicht op overgebracht archief is toegevoegd, maar het is nu een slager die zijn eigen vlees keurt. Hier moet een toetsing van de kwaliteit van dit toezicht (bijvoorbeeld een periodieke reality check door het interbestuurlijk toezicht) aan toegevoegd worden.

De toezichtverslagen zouden wettelijk jaarlijks moeten worden opgesteld, om het belang van overheidsinformatie te benadrukken. Immers de informatie is de levensader van de overheid.

2. Wij zijn het ermee eens dat de overheden een archivaris moeten aanwijzen, maar wij vinden het niet goed dat er geen kwaliteitseisen aan kennis en kunde van de archivaris gesteld worden. Niet iedere ambtenaar zou zo maar benoemd moeten kunnen worden tot archivaris.

Bijlage