Wetsvoorstel strafbaarstelling zelfbevrijding en onttrekking aan elektronisch toezicht

Reactie

Vraag1

Het strafbaar stellen van zelfbevrijding uit de gevangenis of saboteren van een enkelband is louter symboolpolitiek. In Nederland komt ontsnapping of onttrekking aan toezicht namelijk zelden voor: er zijn jaarlijks hooguit een paar gevallen, op duizenden gedetineerden en enkelbanddragers, die meestal weer snel opgelost worden.

Belangrijkste tegenargumenten zijn:
- Het probleem bestaat amper. Het is een marginaal verschijnsel dat weinig impact heeft op de veiligheid of het functioneren van het strafsysteem.
- Gesteld kan worden dat gevangenisstraf en elektronisch toezicht uitgevoerd moet worden door de overheid: als een gedetineerde zich hieraan onttrekt, heeft niet de gedetineerde gefaald (in tegendeel) maar de overheid.
- De reeds bestaande sancties en maatregelen (zoals het opnieuw uitzetten van de straf, verlies van privileges, disciplinaire straffen) zijn afdoende. Een extra wet en het traject hiertoe is zonde van de tijd.
- Een aparte strafprocedure kost waardevolle tijd, geld en capaciteit van politie, OM en rechterlijke macht, terwijl het effect op de praktijk verwaarloosbaar is. Het is eenieder bekend dat politie, OM en rechterlijke macht nu al zwaar overbelast zijn.
- Toegevoegde waarde is alleen symbolisch: het onderstreept formeel een norm, maar lost feitelijk geen urgent maatschappelijk probleem op.
- Door te focussen op zulke zeldzame incidenten mist de (rechts-populistische) politiek de kans om structurele, grotere problemen binnen het gevangeniswezen aan te pakken, zoals cellen- en personeelstekorten, geweld en detentieschade.

Kortom, dit wetsvoorstel adresseert slechts het punt “kijk eens hoe keihard we zijn” en levert in de praktijk geen of hooguit nauwelijks maatschappelijk nut op, zeker gezien hoe weinig vaak het voorkomt in Nederland. Ik wil voorstellen dat het kabinet zich met het oplossen van de vele daadwerkelijke problemen waar Nederland onder lijdt, gaat bezighouden.