Voorstel voor een Wet op de defensiegereedheid

Reactie

Vraag1

Hoewel het doel van het wetsvoorstel – het vergroten van de gereedheid van de krijgsmacht – begrijpelijk is in de huidige geopolitieke context, plaats ik ernstige kanttekeningen bij de vorm en inhoud van dit voorstel. De wet dreigt onder het mom van veiligheid fundamentele rechtsstatelijke beginselen te ondermijnen, waaronder privacy, burgerrechten en democratische controle.

1. Te ruime bevoegdheden zonder waarborgen
Het voorstel verruimt Defensiebevoegdheden op Nederlands grondgebied, inclusief het gebruik van drones, AI en data. Dit gebeurt met minimale democratische en juridische controle. Daarmee raakt het voorstel direct aan het recht op privacy (art. 10 Grondwet, art. 8 EVRM). Zonder duidelijke begrenzing is het risico op misbruik aanzienlijk.

2. Verwerking persoonsgegevens door militairen
Het verwerken van persoonsgegevens door Defensie voor ‘digitale gereedheid’ is problematisch. De AVG vereist noodzaak en proportionaliteit. Defensie is geen opsporingsdienst. Uitbreiding van digitale bevoegdheden zonder onafhankelijk toezicht schept een gevaarlijk precedent.

3. Militarisering van de civiele ruimte
Oefenen “zoals men moet vechten” binnen Nederland betekent feitelijk het normaliseren van militaire aanwezigheid in de openbare ruimte. Dit tast de klassieke scheiding tussen civiele en militaire macht aan, een hoeksteen van de rechtsstaat.

4. Vage dreiging, verstrekkende wet
De dreiging waarop dit voorstel zich baseert (“hybride oorlogvoering”) blijft vaag. Artikel 97 Grondwet regelt al de rol van Defensie. Nieuwe bevoegdheden zijn niet overtuigend onderbouwd. Betere samenwerking binnen bestaande wettelijke kaders verdient de voorkeur.

5. Lessen uit het buitenland
In landen waar vergelijkbare wetten gelden (zoals Hongarije en Turkije), is gebleken dat ze gebruikt worden om maatschappelijke oppositie te onderdrukken en toezicht te omzeilen. Nederland moet hiervan leren.

Conclusie
Veiligheid is belangrijk, maar geen vrijbrief voor inbreuken op fundamentele rechten. Het voorstel creëert ruimte voor willekeur en tast kernwaarden van de democratische rechtsstaat aan. Ik verzoek u dan ook dit wetsvoorstel in deze vorm niet in te dienen.