Novelle strafbaarstelling illegaal verblijf

Reactie

Vraag1

Stichting Oudezijds 100 verleent sinds 1965 opvang, zorg en begeleiding aan mensen in nood. Wij helpen iedereen die aanklopt, ook mensen zonder verblijfsvergunning. Vanuit die ervaring reageren wij op de voorgestelde novelle bij de Vreemdelingenwet.

Wij steunen dat hulp aan mensen zonder verblijfsvergunning niet strafbaar wordt. Niemand mag gestraft worden voor barmhartigheid en menselijkheid. Toch vinden wij dat de minister verder moet gaan. Het voorgestelde artikel 108a, dat verblijf zonder vergunning strafbaar stelt, hoort niet thuis in de wet.

1. Kwetsbaarheid en maatschappelijke risico’s
Strafbaarstelling drijft mensen verder de schaduw in, maakt hen kwetsbaarder voor mensenhandel, uitbuiting en onveilige arbeid. Toegang tot medische zorg wordt moeilijker en ons werk ingewikkelder. Zo nemen problemen alleen maar toe.

2. Juridische en beleidsmatige bezwaren
De EU-terugkeerrichtlijn schrijft bestuursrechtelijke en vrijwillige terugkeer voor; strafrecht is geen primair instrument. Ook onderzoek (WODC 2014) toont dat strafrecht geen duurzame oplossing biedt. Artikel 108a is dus juridisch kwetsbaar en beleidsmatig ineffectief.

3. Menselijke waardigheid en morele plicht
Als christelijke organisatie sluiten wij ons aan bij kerken en maatschappelijke organisaties die benadrukken dat menselijke waardigheid centraal moet staan. De Bijbelse oproep om de vreemdeling lief te hebben is voor ons leidraad, geen ideaal.

4. Concrete gevolgen
Terugkeer is vaak onmogelijk: door onveilige thuissituaties, weigering van landen van herkomst of levensbedreigende omstandigheden. Strafbaarstelling maakt deze situaties uitzichtlozer en bemoeilijkt begeleiding naar zorg en perspectief. Humane opvang en gerichte zorg bieden wél een realistisch alternatief.

Slot en oproep
Het is goed dat hulp niet strafbaar wordt. Maar zolang artikel 108a blijft bestaan, wordt de indruk gewekt dat verblijf zonder vergunning een misdaad is. Dat is schadelijk, ineffectief en in strijd met menselijke waardigheid.

Wij roepen de politiek op: schrap artikel 108a. Kies voor compassie en praktische oplossingen, niet voor criminalisering.

Bijlage