Novelle strafbaarstelling illegaal verblijf

Reactie

Vraag1

Alle kinderen en jongeren die opgroeien in Nederland moeten de kans krijgen zich te ontwikkelen en het beste uit zichzelf te halen. Het onderwijs speelt daarin een centrale rol.

Met de strafbaarstelling van onrechtmatig verblijf, zoals voorgenomen in artikel 108a van de Vreemdelingenwet 2000, maken wij ons grote zorgen over de toegankelijkheid van onderwijs. Leerlingen en studenten zonder rechtmatig verblijf leven in kwetsbare en onzekere omstandigheden. Zij zijn in Nederland geboren of opgegroeid, voor hen is Nederland thuis. Het onderwijs biedt een veilige haven, zodat elk kind in Nederland kan leren en ontwikkelen. Uiteindelijk leiden wij ze op tot verpleegkundigen, leraren en ICT’ers, die meedoen in onze samenleving en bijdragen aan de economie.

Met de strafbaarstelling van illegaliteit bestaat de kans dat ouders hun kinderen niet meer naar school durven te brengen. Leerlingen die 18 jaar worden, kunnen zich genoodzaakt voelen om te stoppen met school of studie. Mogelijk raken kwetsbare leerlingen en studenten uit beeld, met alle gevolgen van dien.

Daarnaast vragen wij ons af in hoeverre artikel 108a verenigbaar is met het recht op onderwijs voor alle kinderen, in het bijzonder artikel 14 in het Handvest van de grondrechten van de EU. Ook geldt in Nederland een leer- en kwalificatieplicht voor kinderen tot 18 jaar. Het onderwijs heeft als hoofdtaak om leerlingen en studenten op te leiden en voor te bereiden op de arbeidsmarkt. Onze hoofdtaak komt in het gedrang als leerlingen, studenten en hun ouders zich niet meer veilig voelen.

Kortom, het is onduidelijk wat de gevolgen zijn van artikel 108a op de inachtneming van rechten en plichten binnen de onderwijssector. Diverse inspecties, waaronder de Inspectie van het Onderwijs, verzochten op 16 juli 2025 de minister en het kabinet om “oog te hebben voor [mogelijke] effecten en het belang van een zorgvuldige toetsing van wetgeving.” Dit zien wij niet terug in de novelle.

Wij pleiten voor een volledige intrekking van artikel 108a, zodat het onderwijs een veilige plek blijft voor kinderen en mensen in een kwetsbare positie.

Namens de werkgroep Amsterdams convenant Toegang onderwijs voor ongedocumenteerde jongeren.