Leegstandwet

Reactie

Vraag1

Hierbij reageer ik op het consultatievoorstel Wetsvoorstel aanpak leegstand van 15 juli 2025. Ik ben positief over uw inzet om problematisch leegstand vastgoed beter aan te pakken, maar ben kritisch over het onderdeel meldplicht op basis van een lokale leegstandsverordening. Hieronder ga ik daarop in.

Gemeenten die erover nadenken een leegstandverordening in te voeren moeten de noodzaak daartoe vanwege de inbreuk op het eigendomsrecht goed onderbouwen. Er moet aantoonbaar meer aan de hand zijn dan frictie leegstand (tijdelijke leegstand bij verhuizing, overlijden of verbouwing). Voor Nederland als geheel is over de afgelopen vijf jaar de administratieve leegstand van woningen nagenoeg gelijk gebleven (2,3%-2,4%). Dat wijkt nauwelijks af de 2% die doorgaans als standaard frictieleegstand voor woningen wordt beschouwd. Krapte op de woningmarkt wordt als primaire reden gezien voor een relatief lage woningleegstand (bron: Leegstandmonitor CBS 2024). Dit roept de vraag of een meldplicht noodzakelijk is en als de noodzaak al is aangetoond of de kosten ervan opwegen tegen te behalen winst: het verminderen van de (lage) leegstand, verloedering, meer tijdelijke (niet duurzame) woonruimte voor woningzoekenden.

Niet alleen het voorbereiden van de leegstandsverordening, maar juist ook de uitvoering ervan vraagt (veel) tijd, capaciteit en geld. Voor de uitvoering ervan ontvangen gemeenten geen bijdrage van het Rijk voor extra kosten voor: het bijhouden van een leegstandsregister, het verplichte overleg na leegmelding met de eigenaar, de leegstandsbeschikking (Is een gebouw eventueel na aanpassing wel of niet geschikt voor bewoning?) toezicht en zo nodig handhaving. De gelden voor de extra kosten en inspanningen moeten gemeenten ergens anders binnen de begroting vinden. Mijn inschatting is dat voor kleine gemeenten een leegstandsverordening zonder bijdrage vanuit het Rijk een papieren en dus tandeloze tijger zal blijken te zijn.