Wet herziening wettelijke grondslagen kerndoelen

Reactie

Naam	Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) (E.A.G. Postma)
Plaats	Utrecht
Datum	15 september 2023

Vraag1

Wilt u reageren op het wetsvoorstel? Dan kunt u hier uw reactie geven. U kunt dat doen door een bericht achter te laten of door een bericht te uploaden.

Een aantal reacties en tips uit de praktijk die wij verzamelden:
• Is het niet veel, wordt niet te veel verwacht?
• Onderscheid de kern (kennis van de wereld, rekenen/wiskunde en taal) van bijzaken.
• Wees realistisch (overladenheid, lerarentekort).
• 'Als lesgevende docent ervaar ik de toevoeging van burgerschap en digitale geletterdheid als wetgevend kerndoel als een soort verzwaring van het docentschap. Zeker wanneer het een soort van nieuw vak moet worden.'

Vraag2

Burgerschap en Digitale Geletterdheid zijn nieuwe leergebieden in de wet. Dit moet omdat leerlingen hier te weinig over leren. Er worden geen andere leergebieden toegevoegd aan de wet. Andere leergebieden staan er namelijk al in, horen niet bij de taak van het onderwijs of zijn te specifiek om in de wet op te nemen en krijgen daarom een plek in de kerndoelen. Wat vindt u van deze keuze? Indien u van mening bent dat een ander leergebied ook zou moeten worden toegevoegd: welk leergebied zou er dan uit moeten om te voorkomen dat het onderwijs te vol raakt?

Het toevoegen van meer leergebieden is niet wenselijk gezien de overladenheid van het programma. Het toevoegen van aparte kerndoelen burgerschap werkt hier in feite ook niet aan mee gezien het feit dat deze ook herkenbaar zijn binnen andere vakgebieden. Dus in feite een gemiste kans om dit niet onder te brengen in bijv. het leergebied mens en maatschappij.
Er wordt natuurlijk nu ook al veel gedaan aan burgerschap binnen de verschillende vakken, dat geldt zeker ook voor aardrijkskunde.
Voorbeeld van juist verbinding 'tussen' leergebieden is aardrijkskunde in zowel mens & maatschappij als in mens & natuur, zoals ook goed benoemd is in het wetsvoorstel.
Alhoewel het niet de opzet is dat het nieuwe vakken worden maar dat het in bestaande vakken vorm krijgt (voorkomen overladenheid en motivatie burgerschapsdoelen voor alle leraren), bestaat het gevaar dat scholen het een makkelijke manier vinden om het af te vinken voor de inspectie. Hetgeen ook al gebeurt.
Het zo expliciet nemen kan dus leiden tot een expliciet schoolvak en dat is niet nodig. De kennisbasis voor de gevraagde kerndoelen is beperkt en dat maakt een extra vak “gezocht” en werkdruk-verhogend. Burgerschap is veelal bewustwording, we willen kritische wereldburgers en dat is een houding die we moeten aanleren bij alle vakken.
Het is belangrijk om kennis en schoolvakken te koppelen. Kritisch denken moet bij elk vak aanwezig zijn, maar hoef je niet apart te verzorgen. Sterker nog, dat gaat niet. Ook zou het goed zijn in de wet op te nemen dat docenten hiertoe gefaciliteerd en geschoold worden. De vaardigheid om kritisch denken aan te leren zal ook een plek moeten krijgen in de kennisbasis voor leraren en lerarenopleidingen.

Vraag3

In de tabellen in de memorie van toelichting op de wet staan de verschillen tussen de huidige wetten en de voorgestelde veranderingen.
- Passen de gekozen nieuwe begrippen bij alle sectoren? Welke wel/niet en waarom?

Breder dan aardrijkskunde viel op dat in het nieuwe voorstel voor het PO, biologie gesplitst is van natuur. Als reden wordt gegeven aansluiting bij het VO, maar de vraag kwam op hoe gaan natuur en biologie zich in het PO dan tot elkaar verhouden. Techniek wordt ook apart genoemd. In het PO (ook als je kijkt naar methodes) is natuur en techniek in het algemeen één vakgebied. Ook viel op dat geestelijke stromingen in het PO nog apart genoemd wordt en niet een onderdeel is van burgerschap zoals in VO.

Vraag4

- In sommige gevallen worden begrippen expres niet gelijk gemaakt. Het gaat om:
1. Natuur in po en natuurkunde en scheikunde in vo;
2. Lichamelijke oefening in po en lichamelijke opvoeding in vo;
3. Geestelijke stromingen alleen in po;
4. Economie alleen in vo;
5. Gedrag in het verkeer alleen in po.
6. Papiaments alleen in WPO BES en geen Engels bij uitstroomprofiel dagbesteding;
De redenen zijn dat de naam niet past in die sector (1 en 2);
toevoeging aan de andere sector heeft gevolgen voor de lespraktijk (2, 3, 4 en 5 zouden nieuw zijn voor die sectoren); Papiaments hoort bij de regio en Engels is niet haalbaar voor de doelgroep dagbesteding (6).

Wat vindt u van deze keuze?

Dit lijkt begrijpelijk.

Vraag5

- Sommige begrippen zijn geactualiseerd of samengevoegd. Het gaat om:
1. Informatiekunde - digitale geletterdheid (ook een verbreding)
2. Verzorging - sociale redzaamheid en gezond gedrag
3. Zintuiglijke en lichamelijke oefening - lichamelijke oefening
Onze inschatting is dat deze begrippen beter beschrijven wat leerlingen moeten leren. Wat vindt u van deze keuze?

Dit lijkt ook prima.

Vraag6

Passen de voorstellen voldoende bij alle onderwijssectoren, in het bijzonder bij speciaal onderwijs en Caribisch Nederland? Met andere woorden: gaat de harmonisatie niet ten koste van de eigenheid van verschillende sectoren?

De eigenheid van de verschillende sectoren zou in principe niet uit moeten maken in wat leerlingen moeten leren.
Later bij daadwerkelijk onderwijs is leren over de eigen leefomgeving/het gebiedseigen van het Caribisch gebied, over relaties met landen in de regio, met het andere deel van Nederland e.a. zeker van belang, maar op dit hogere abstractieniveau speelt dat niet echt.