Differentiatie vliegbelasting

Reactie

Naam	J Damond
Plaats	Parijs
Datum	24 februari 2025

Vraag1

Per 2027 wil het kabinet de totale opbrengst van de vliegbelasting met € 248 miljoen verhogen. Het plan is om vluchten over lange afstanden - met een hogere totale uitstoot - meer te belasten. In veel Europese landen die een vliegbelasting hebben, worden vluchten over langere afstanden al hoger belast. Dit wordt ook wel ‘differentiatie van het tarief van de vliegbelasting naar afstand’ genoemd.

1. Vindt u dat lange vluchten (>2.500 km) zwaarder belast moeten worden dan korte vluchten (<2.500 km)?

Ja. Lange vluchten hebben een veel hogere totale uitstoot, en er is op dit moment onvoldoende prikkel om deze te verminderen. Een hogere belasting voor lange afstanden kan bijdragen aan het internaliseren van de klimaatkosten en het stimuleren van duurzamere alternatieven, zoals efficiëntere vliegtuigtechnologieën, duurzamere brandstoffen (SAF), of gedragsveranderingen zoals minder verre reizen of combineren van reizen.

Vraag2

Zeer korte vluchten – zoals een vlucht van Amsterdam naar Brussel - veroorzaken per kilometer relatief veel uitstoot. Ook zijn er vaak andere, duurzamere vervoersopties zoals de trein of de auto beschikbaar. Zeer lange vluchten – zoals een vlucht van Amsterdam naar Bali – hebben juist een hoge totale uitstoot, mede door de duur van de vlucht.

2. Vindt u dat zeer korte vluchten (<500 km) extra belast moeten worden in de vliegbelasting ten opzichte van andere vluchten?

Ja. Zeer korte vluchten hebben per kilometer de hoogste uitstoot, en er zijn vaak volwaardige alternatieven zoals de trein of elektrische mobiliteit. Een hogere belasting op deze vluchten kan een financiële prikkel geven om treinreizen aantrekkelijker te maken en kan bijdragen aan het verminderen van onnodige korteafstandsvluchten. Uitzonderingen kunnen gemaakt worden voor bestemmingen zonder haalbare alternatieven.

Vraag3

3. Vindt u dat zeer lange vluchten (>10.000 km) extra belast moeten worden in de vliegbelasting ten opzichte van andere vluchten?

Ja. Naast hun hoge totale uitstoot hebben zeer lange vluchten een extra impact doordat ze op grotere hoogte meer schadelijke effecten op het klimaat veroorzaken (non-CO2-effecten zoals contrails). Een progressief belastingmodel op basis van afstand kan effectief zijn om dit te adresseren, mits het eerlijk wordt toegepast en geen ongewenste neveneffecten heeft, zoals meer tussenstops om kosten te vermijden.

Vraag4

Als over lange afstanden meer vliegbelasting wordt betaald, moet worden bepaald vanaf welke afstanden de hogere tarieven gelden. De gekozen afstandsgrenzen kunnen er toe leiden dat landen of gebieden deels in het ene tarief vallen en deels in een ander tarief. Dit kan ongewenst zijn. Een mogelijke oplossing is om voor bepaalde landen of gebieden een aangepast tarief te rekenen. Dit kan op basis van verschillende criteria zoals bijvoorbeeld het hebben van een EU-lidmaatschap of het zijn van een overzees gebied. Het rekenen van een lager tarief voor bepaalde landen of gebieden kan invloed hebben op de hoogte van de tarieven.

4. Vindt u dat voor specifieke landen of gebieden andere tarieven moeten worden gerekend dan het tarief waar zij op basis van hun afstand tot Nederland toe behoren? Zo ja, welke landen of gebieden moeten er volgens u verschillend belast worden in de vliegbelasting?

Een uniforme benadering is het meest rechtvaardig en eenvoudig in de uitvoering. Differentiatie kan echter worden overwogen voor:

- Eilandstaten en overzeese gebieden met beperkte alternatieven (bijv. de Caribische delen van het Koninkrijk).
- Landen met beperkte connectiviteit waar luchtvaart essentieel is voor de economie en basisvoorzieningen (bijv. afgelegen eilanden zonder alternatieven).
- EU-lidstaten of landen met een emissiehandelssysteem waar de luchtvaart al op een andere manier wordt beprijsd. Dit voorkomt dubbele belasting en concurrentieverstoringen.

Vraag5

De huidige vliegbelasting kent verschillende uitzonderingen. Voor bijvoorbeeld transferpassagiers en voor vluchten met vliegtuigen met een gewicht van minder dan 4.000 kg. Uitzonderingen of verschillende tarieven kunnen gebruikt worden om bepaald gedrag aan te moedigen of juist te ontmoedigen. Wel maken ze de uitvoering van een belasting vaak complexer. Daarnaast kunnen uitzonderingen leiden tot hogere tarieven.

5. Vindt u dat alle soorten vluchten en passagiers gelijk moeten worden belast? Zo nee, welke passagiers en/of vluchten vindt u dat er verschillend belast of zelfs uitgezonderd moeten worden van de vliegbelasting?

In principe ja, om complexiteit en loopholes te vermijden. Uitzonderingen kunnen echter gerechtvaardigd zijn voor:

- Transferpassagiers: Dit voorkomt concurrentienadelen voor Nederlandse luchthavens t.o.v. buitenlandse hubs.
- Essential flights: Bijvoorbeeld medische vluchten of vluchten naar geïsoleerde gebieden zonder alternatief.
- Vliegtuigen met een lage uitstoot: Bijvoorbeeld vliegtuigen die op duurzame brandstoffen vliegen of elektrisch aangedreven zijn, mits goed gedefinieerd.